مهندسی گاز ایران

بررسی عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری خطوط پرفشار گاز (مطالعه موردی شهرستان اسفراین و تحت حمایت شرکت گاز استان خراسان شمالی)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه وین، وین، اتریش

2 گروه مهندسی مکانیک، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 گروه مهندسی عمران، موسسه آموزش عالی لامعی گرگانی، گرگان، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین روش‌های انتقال گاز، استفاده از خط لوله است. با توجه به اینکه گاهی خطوط لوله تغذیه‌ی گاز در اطراف مناطق مسکونی گسترش‌یافته‌اند و در صورت بروز نشتی یا پارگی در این خطوط، آلودگی‌های محیط‌زیستی و تخریب غیرقابل‌جبران محیط‌زیست، خسارت‌های جانی، مالی و ایمنی افراد ساکن در مناطق اطراف خطوط لوله تغذیه و پرفشار را به همراه خواهد داشت و تأمین این ایمنی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنعت انتقال گاز است؛ بنابراین هدف از این تحقیق، آسیب‌شناسی خطوط تغذیه گاز است. در این راستا ابتدا معیارهای مؤثر با روش‌های مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه با کارشناسان و مطالعات پیشین شناسایی شدند. این معیارها عبارت‌اند از ارتفاع، شیب، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه‌ها و فاصله از کانون‌های زلزله. سپس میزان اهمیت یا وزن معیارها با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مشخص شدند. در این تحقیق از روش شانون استفاده شد. معیار شیب با وزن ۰/۳۴ بیشترین تأثیر در آسیب‌پذیری خطوط گاز را دارد. بعدازآن به ترتیب معیار فاصله از گسل با وزن ۰/۳۱، معیار فاصله از رودخانه‌ها با وزن ۰/۲۲، معیار فاصله از کانون زلزله با وزن ۰/۱۱ و کمترین تأثیر در آسیب‌پذیری خطوط گاز را معیار ارتفاع با وزن ۰/۲۰ دارد. نقشه‌ی معیارها پس از استانداردسازی، با استفاده از ترکیب خطی وزن‌دار در محیط GIS تلفیق شدند و نقشه‌ی آسیب‌پذیری خطوط گاز در سطح شهرستان اسفراین مشخص شد و درنهایت محل‌هایی از لوله‌ها که آسیب‌پذیری بالاتری دارند و همچنین مناطق ایمن مشخص شدند. نتایج نشان دادند که در مناطق واقع در شمال شرقی شهرستان اسفراین، خطوط گاز در معرض بیشترین خطر قرار دارند و ایمن‌ترین خطوط گاز در قسمت‌های مرکزی این شهرستان قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Vulnerability of high Pressure GAS Lines (Study in Esfarayen City & this Project is protected byNorth Khorasan Gas Company)

نویسندگان [English]

  • Chooghi Bayram Komaki 1
  • Seyed Mohammadtaghi Alavi 2
  • Ahmad Shahabifar 3

1 Austria, Vienna, University Of Vienna

2 Mechanical Engineering, University Of Semnan, Semnan, Iran

3 Civil Engineering, Lamei Gorgani University, Gorgan, Iran

چکیده [English]

One of the most important methods of gas transportatibhon is the use of pipelines. Since gas supply pipelines are sometimes deployed around residential areas and may cause personal and financial damage in the event of leakage or rupture, the safety of residents in the areas surrounding high-voltage and high-pressure pipelines is important. This is one of the most important concerns of the gas transportation industry. The most important consequences of accidents in the oil, gas and petrochemical industries dealing with a wide range of pollutants and hazardous chemicals are environmental pollution and irreparable environmental degradation. It is noteworthy that despite technological advances in societies, many of the environmental, human and economic costs are often irreparable, so the purpose of this study is to identify the pathology of gas supply lines. In this way, effective criteria were first identified. These criteria were identified through library studies, interviews with experts, and prior studies. These criteria are dem, slope, distance from fault, distance from rivers and distance from earthquake foci. Then, the importance or weight of the criteria was determined by the hierarchical analysis process. Shannon method was used in this study. The slope criterion of 0.34 has the greatest impact on the vulnerability of gas lines. After that, the measure of distance from fault is 0.31. Then the distance from rivers is 0.22 and then the distance from earthquake is 0.11. The least impact on the vulnerability of the gas lines is the dem criterion with weight of 0.02. Criteria maps after standardization were integrated using the weighted linear combination in the environment GIS and the gas pipeline vulnerability map was identified at Esfarain city and finally the locations of the pipes with the highest vulnerability as well as safe areas were identified. The results showed that in the areas northeast of Esfarain, gas lines are at highest risk and the safest gas lines are in the central part of the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crisis Management
  • Gas Line Vulnerability
  • Analytical Hierarchy Process
  • Shannon Entropy
  • GIS
  1. GuoHainlin, Ni Xiaoyang, Yuan Mei, Design of the Natural Gas Pipeline Quantitative Risk Assessment System, 2010 Second International Workshop on Education Technology and Computer Science
  2. Han, Z &Weng, Comparison study on qualitative and quantitative riskassessment methods forurban natural gas pipeline network, Journal of Hazardous Materials, Journal of Hazardous Materials 189 (2011) 509–518.
  3. Hainlin, G, Xiaoyang, N,& Mei, Y, Design of the Natural Gas Pipeline Quantitative RiskAssessment System, 2010 Second International Workshop on Education Technology and Computer Science
  4. Jo, Y. D. &Ahn, B. J. (2002). Analysis of hazard areas associated with high-pressure natural-gas pipelines. Journal of Loss Prevention in the Process industries, 15(3), 179-188.
  5. Jo, Y. D. &Ahn, B. J. (2005). A method of quantitative risk assessment for transmission pipeline carrying natural gas. Journal of hazardous materials, 123(1-3), 1-12.
  6. Lie M., Liang Cheng, Manchun li (2013). Quantitative risk analysis of urban natural gas pipeline networks using geographical information systems, Journal of loss prevention in the process industries, Journal of Loss Prevention in the Process Industries xxx (2013) 1e10
  7. Lie Ma, Liang Cheng, Manchun li (2013). Quantitative risk analysis of urban natural gas pipeline networks using geographical information systems, Journal of loss prevention in the process industries, Journal of Loss Prevention in the Process Industries xxx (2013) 1e10
  8. Ma, L., Li, Y., Liang, L., Li, M., & Cheng, L. (2013). A novel method of quantitative risk assessment based on grid difference of pipeline sections. Safety science, 59, 219-226.
  9. ابراهیم‌زاده، الهام؛.، اورک.، ندا. محمدی.، روزبهانی، مریم. (۱۳۹۳). «ارزیابی ریسک زیست‌محیطی خط لوله انتقال گاز 6 اینچ آماک با استفاده از روش PHA»، اولین همایش ملی ارزیابی، مدیریت و آمایش محیط‌زیستی در ایران.
  10. ایزدی، علی.، چاوشیان، علی. (۱۳۹۴). «ارزیابی کمی و کیفی ریسک‌های خطوط لوله انتقال گاز (مطالعه موردی: شرکت خطوط لوله مخابرات نفت ایران) »، فصلنامه تخصصی علمی ترویجی، شماره ۵۲، ص ۲۰۰- ۲۰۹.
  11. باقری، مجتبی.، بدری، ناصر.، رشتچیان، داود.، اقبالیان، هوشنگ. (۱۳۹۲). «تعیین حریم ایمن خطوط لوله انتقال گازترش به روش ارزیابی کمی ریسک»، نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران، دوره ۳۲، شماره ۲، ص ۵۷-۷۱.
  12. حیرانی، پریسا.، بقایی، علی.، «ارزیابی ریسک خطوط لوله انتقال نفت و گاز بر مبنای روش Bow-tie فازی شده»، فصلنامه بهداشت و ایمنی کار، جلد ۶، شماره ۱، ص ۵۹-۷۰.
  13. جوزی، علی.، ایران‌خواهی، مهدی. (۱۳۸۹). «ارزیابی ریسک محیط‌زیستی خطوط انتقال گاز به روش تلفیقی AHP»، مجله محیط‌شناسی، سال سی و ششم، شماره ۵۳، ص ۱۰۷-۱۲۰.
  14. رضایی نوده، فریده.، کریمی، محمد.، جباری قره‌باغ، موسی.، عسگریان، امیرحسین. (۱۳۹۴). «ارزیابی ریسک خطوط انتقال گاز با استفاده از روش سامانه شاخص گذاری در محیط GIS»، اولین کنفرانس مهندسی فناوری اطلاعات مکانی.
  15. گودرزی، محسن.، جعفری، حمیدرضا.، گیوه‌چی، سعید. (۱۳۹۲). «ارزیابی ریسک محیط‌زیستی خطوط لوله انتقال گاز با استفاده از روش کنت مولبایر»، فصلنامه علمی پژوهشی زمین‌شناسی محیط‌زیست، سال هفتم، شماره ۲۳، ص ۷۴-۸۸.
مهندسی گاز ایران
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 14
اسفند 1400
صفحه 39-56
  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1401
  • تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1401