مهندسی گاز ایران

مکان‌یابی مخازن استراتژیک نفت و گاز با تلفیق تکنیک تصمیم‌گیری گروهی و برنامه‌ریزی خطی

نوع مقاله : مقاله کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی صنایع، واحد بین‌الملل خرمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمشهر، ایران

2 مدیر گروه مهندسی صنایع، واحد بین‌المللی خرمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خرمشهر، ایران

3 استادیار، گروه مهندسی صنایع، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

امکان ذخیره‌سازیِ کربوهیدرات‌ها برای کشورهای صادرکننده‌ی این محصولات سبب می‌شود که بتوانند علاوه بر حفظ روند تولید، در مذاکرات و چانه‌زنی‌های بین‌المللی نیز دست بالا را داشته باشند. ازآنجایی‌که مخازن روسطحی دارای محدودیت‌های فراوانی بوده و همچنین ازنظر امنیتی قابلیت اطمینان پایینی دارند لذا ضروری است کشورها برای ذخیره‌سازی نفت و گاز به مخازن استراتژیک (زیرسطحی) روی آروند. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی مکان‌های موردنظر جهت ساخت مخازن استراتژیک نفت و گاز در ایران می‌باشد. در این پژوهش، شناسایی معیارهای استراتژیک و مهم برای مکان‌یابی مخازن زیرسطحی توسط متخصصینِ باتجربه و با بهره‌گیری از پرسشنامه‌‌ی آزاد نخستین ابزار در شناسایی معیارهای مطلوب مکان‌یابی ‌بوده است و نتایج توسط گروه خبرگان غربال گردید. مجموعاً ۲۲ معیار برای اولویت‌بندی مکان موردنظر شناسایی شد و خبرگان (مشتمل بر ۱۰ متخصص) ابتدا با بهره‌گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی به اولویت‌بندی مکان‌ها پرداخته و پس‌ازآن با اضافه کردنِ محدودیت‌ها به نتایج حاصل از تحلیل سلسله مراتبی، یک مدل برنامه‌ریزی خطی تعریف نمودند که نتایج حاصل از حل آن نشان می‌دهد که مهم‌ترین معیارها در اولویت‌بندی مخازن محدودیت‌های ژئوتکنیک و مباحث مرتبط با هزینه‌ها می‌باشد. همچنین مشخص گردید مناسب‌ترین مکان‌ها برای ساخت مخازن استراتژیک به ترتیب شهرهای گچساران، چابهار، گناوه، پارسیان و جاسک هستند. نتیجه‌ی مطلوب نهایی این پژوهش انتخاب توأمان شهرهای گچساران، چابهار و گناوه برای ذخیره‌سازی استراتژیک مخازن زیرزمینی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Locating Strategic Oil and Gas Reservoirs with Decision-Making and Linear Planning Techniques

نویسندگان [English]

  • Behrang Latifi 1
  • Mohammad Ebrahim Tayebi Araghi 2
  • hossein amoozadkhalili 3

1 M.Sc., Department of Industrial Engineering, khorramshahr international Branch, Islamic Azad Uni-versity, khorramshahr, Iran

2 Head of Department of Industrial Engineering, khorramshahr international Branch, Islamic Azad University, khorramshahr, Iran

3 Department of Industrial Engineering, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran

چکیده [English]

The possibility of storing carbohydrates for countries that export these products allows them to have the upper hand in international negotiations and bargaining in addition to maintaining the production process. Since surface reservoirs have many limitations and also have low reliability in terms of security, it is necessary for countries to turn to strategic (subsurface) reservoirs for oil and gas storage. The purpose of this research is to prioritize the desired locations for the construction of strategic oil and gas reservoirs in Iran. In this research, the identification of strategic and important criteria for the location of subsurface reservoirs by experienced experts using the free questionnaire was the first tool in identifying the optimal location criteria, and the results were screened by a team of experts. A total of 22 criteria were identified for prioritizing the desired location, and the experts (including 10 experts) prioritized the locations first by using the analytical hierarchy process method, and then by adding restrictions to the results of the analytical hierarchy process, a linear programming model was created. Defined that the results obtained from its solution show that the most important criteria in prioritizing reservoirs are geotechnical limitations and issues related to costs. It was also determined that the most suitable places for the construction of strategic reservoirs are the cities of Gachsaran, Chabahar, Ganaveh, Parsian and Jask respectively. The final desirable result of this research was the selection of the twin cities of Gachsaran, Chabahar and Ganaveh for the strategic storage of underground reservoirs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location
  • Multi-criteria decision making
  • Oil and Gas Storage
[1]     مقدم، علیرضا، ۱۳۸۸؛ "ارزیابی پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و بهداشتی گام اساسی در تضمین توسعه پایدار (بررسی تجربیات طرح‌های منطقه ویژه و نیازهای آینده)" کتاب جامع اولین همایش ملی چشم‌انداز توسعه پایدار یکپارچه و دانایی محور، ص.۷۰
[2]    غفار زاده، رضا، ۱۳۸۲؛ "کاربری و طراحی فضاهای بزرگ زیرزمینی"، ششمین کنفرانس تونل تهران، ص. ۴۱۱-۳۰۹.
[3] ساعتی، توماس (۱۳۸۷)،"تصمیم سازی برای مدیران"،ترجمه: علی‌اصغر توفیق،تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
 [4]       C. M. Roberts, G. Branch, R. H. Bustamante, J. C. Castilla, J. Dugan, B. S. Halpern, K. D. Lafferty, H. Leslie, J. Lubchenco, and D. McArdle, "Application of ecological criteria in selecting marine reserves and developing reserve networks," Ecological applications, vol. 13, pp. 215-228, 2013.
[5]     K. Osieczko, Andrzej Gazda, and Malindžák Dušan, "Factors determining the construction and location of underground gas storage facilities" . " Acta Montanisloca Slovaka, 2021.
[6]        T. Kaya and C. Kahraman, "Multicriteria renewable energy planning using an integrated fuzzy VIKOR & AHP methodology: The case of Istanbul," Energy, vol. 35, pp. 2517-2527, 2016.
[7]        J. Li, M. H. Rahman, and R. W. Thring, "A fuzzy multi-criteria decision analysis approach for the management of petroleum-contaminated sites," International Journal of Environment and Pollution, vol. 42, pp. 220-239, 2011.
[8]        F. Cavallaro and L. Ciraolo, "A multicriteria approach to evaluate wind energy plants on an Italian island," Energy Policy, vol. 33, pp. 235-244, 2015.
[9]        J. J. Wang, Y. Y. Jing, C. F. Zhang, and J. H. Zhao, "Review on multi-criteria decision analysis aid in sustainable energy decision-making," Renewable and Sustainable Energy Reviews, vol. 13, pp. 2263-2278, 2009.
[10]      G. Al-Sharrah, A. Elkamel, and A. Almanssoor, "Sustainability indicators for decision-making and optimisation in the process industry: The case of the petrochemical industry," Chemical Engineering Science, vol. 65, pp. 1452-1461, 2015.
[11]      V. Sumathi, U. Natesan, and C. Sarkar, "GIS-based approach for optimized siting of municipal solid waste landfill," Waste Management, vol. 28, pp. 2146-2160, 2008.
[12]      M. H. Vahidnia, A. A. Alesheikh, and A. Alimohammadi, "Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives," Journal of environmental management, vol. 90, pp. 3048-3056, 2009.
[13]      I. Frantzis, "Methodology for municipal landfill sites selection," Waste Management & Research, vol. 11, p. 441, 2013.
[14]      N. Hafezi Moghaddas and H. Hajizadeh Namaghi, "Hazardous waste landfill site selection in Khorasan Razavi Province, Northeastern Iran," Arabian Journal of Geosciences, vol. 4, pp. 103-113, 2011.
[15]      M. Zamorano, E. Molero, Á. Hurtado, A. Grindlay, and Á. Ramos, "Evaluation of a municipal landfill site in Southern Spain with GIS-aided methodology," Journal of hazardous materials, vol. 160, pp. 473-481, 2018.
[16]      J. Korpela and M. Tuominen, "A decision aid in warehouse site selection," International Journal of Production Economics, vol. 45, pp. 169-180, 2006.
[17]      M. Safari, R. Kakaei, M. Ataei, and M. Karamoozian, "Using fuzzy TOPSIS method for mineral processing plant site selection," Arabian Journal of Geosciences, pp. 1-9, 2010.
مهندسی گاز ایران
دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 16
اسفند 1401
صفحه 8-28
  • تاریخ دریافت: 16 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 02 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 23 مهر 1401